تفاوت tube و pipe چیست؟

آشنایی با تفاوت tube و pipe + کاربردهای آنها

لوله یا پایپ (Pipe) و تیوب (Tube) دو عنصر حیاتی در صنایع مختلف با کاربردهای متنوع هستند، اما بسیاری از افراد به اشتباه آن‌ها را یکی می‌دانند. با وجود شباهت‌های ظاهری و کاربردهای مشابه، این دو محصول تفاوت‌های اساسی در ساختار و ویژگی‌ها دارند که بر نحوه استفاده از آن‌ها تاثیر می‌گذارد. لوله‌ها عمدتاً برای انتقال مایعات و گازها در سیستم‌های مختلف طراحی می‌شوند و ویژگی‌هایی مانند ضخامت و مقاومت در برابر فشار را دارا هستند.

در مقابل، تیوب‌ها به دلیل دقت بالا در ابعاد و مشخصات، بیشتر در کاربردهای خاصی مانند تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی استفاده می‌شوند. در این مقاله، به بررسی تفاوت‌های کلیدی بین لوله‌ها و تیوب‌ها می‌پردازیم تا بتوانید به‌طور کامل با ویژگی‌ها و کاربردهای هر یک آشنا شوید. اگر به دنبال درک دقیق‌تری از این دو محصول هستید، تا پایان با ما همراه باشید.

Pipe چیست؟

پایپ یا لوله، یک مقطع فولادی توخالی با سطح مقطع دایره‌ای است که به طور معمول در طول‌های ۶ و ۱۲ متر و در سایزهای متنوع تولید می‌شود. لوله‌ها عمدتاً برای انتقال سیالاتی مانند آب، نفت و گاز از منابع به پالایشگاه‌ها یا محل‌های مصرف استفاده می‌شوند و به همین دلیل، قطر داخلی لوله‌ها برای عبور مایعات و گازها اهمیت زیادی دارد.

معرفی کامل تفاوت بین Tube و Pipe

لوله‌ها بر اساس قطر داخلی و مقدار Schedule (اندازه‌گیری ضخامت دیواره و مقاومت فشار) سایزبندی می‌شوند. این در حالی است که تیوب‌ها معمولاً بر اساس قطر خارجی و ضخامت دیواره‌شان مشخص می‌شوند و برای کاربردهای خاصی مانند تجهیزات پزشکی یا دقت‌های مهندسی طراحی می‌شوند. به این ترتیب، تفاوت اصلی بین لوله و تیوب در نحوه تعیین سایز و کاربردهای ویژه آن‌ها نهفته است. لوله ها بر اساس روش تولید به دو گروه طبقه بندی می‌شوند:

• لوله درزدار

• • جوشکاری زیر پودری (SAW): در این روش، جوشکاری با استفاده از یک الکترود و زیر لایه‌ای از پودر مخصوص یا گاز آرگون انجام می‌شود. این لایه مانع از تماس هوا با منطقه جوش می‌شود و کیفیت بالایی را تضمین می‌کند. این روش برای تولید لوله‌های بزرگ و با دیواره ضخیم به‌ویژه در صنایع نفت و گاز کاربرد دارد.
  • جوشکاری مقاومتی الکتریکی (ERW) : در این روش، لوله‌ها با استفاده از مقاومت الکتریکی و به‌طور فرکانسی جوش داده می‌شوند. فرآیند ERW به‌طور گسترده در تولید لوله‌های با قطر و ضخامت متوسط استفاده می‌شود و در صنایع مختلف از جمله انتقال آب و گاز به‌کار می‌رود.
  • جوشکاری ذوبی الکتریکی (EFW) : این نوع جوشکاری که به عنوان جوشکاری فیوژن نیز شناخته می‌شود، با استفاده از پرتوهای الکترونی انجام می‌شود. الکترون‌ها با انرژی بالا به قطعه برخورد کرده و انرژی جنبشی خود را به گرما تبدیل می‌کنند که منجر به ذوب و جوش قطعات می‌شود. این روش برای کاربردهای تخصصی و حساس به کار می‌رود.
  • جوشکاری با فرکانس بالا (HFW) : این روش از جریان الکتریکی با فرکانس بالا (۷۰ کیلوهرتز) برای تولید حرارت و جوش قطعات استفاده می‌کند HFW بیشتر برای تولید لوله‌های با قطر کوچک و دیواره نازک استفاده می‌شود و در صنایع خودروسازی و لوله‌کشی کاربرد دارد.

• لوله بدون درز

  • لوله‌های بدون درز یا مانیسمان، نوعی لوله فولادی با کیفیت بالا هستند که در فرآیند تولید آن‌ها هیچ درز یا جوشی به‌کار نمی‌رود. این لوله‌ها از شمش‌های فولادی توپر ساخته می‌شوند و با حرارت و کشش از طریق غلتک به شکل توخالی در می‌آیند. به دلیل ساختار یکپارچه و بدون نقاط ضعف جوشی، لوله‌های مانیسمان بسیار مقاوم هستند و در صنایع حساس مانند نفت و گاز، پتروشیمی و سیستم‌های انتقال مایعات و گازهای تحت فشار تا قطر ۱۶ اینچ به‌کار می‌روند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که این لوله‌ها برای کاربردهای با فشار و دمای بالا ایده‌آل باشند.

Sch در لوله به چه معناست؟ رده لوله چیست؟

رده لوله یا Schedule معیاری است که ضخامت اسمی دیواره لوله را اندازه‌گیری می‌کند و به تعیین ظرفیت فشار و مقاومت آن در برابر بارهای داخلی کمک می‌کند. این استاندارد‌ها، از جمله ANSI / ASME B36.10M برای ابعاد لوله‌های فولادی ضد زنگ و API 5L برای لوله‌های مانیسمان یا بدون درز و جوش‌داده‌ شده، به‌طور دقیق نحوه اندازه‌گیری و کاربرد لوله‌ها را تعیین می‌کنند.

رده لوله، که به اختصار به‌عنوان Sch معرفی می‌شود، به معنای ظرفیت مایع مربوط به لوله است و با استفاده از رابطه زیر تعریف می‌شود؛ در این رابطه، P فشار داخلی لوله و S تنش قابل‌تحمل آن را مشخص می‌کند. این استانداردها کمک می‌کنند تا لوله‌ها با ویژگی‌های مناسب برای کاربردهای خاص در صنعت انتخاب شوند.

Schedule = 1000 * (P/S)

به‌عنوان ‌مثال، برای یک لوله با میزان فشار داخلی ۴۸۰ پاسکال بر اینچ مربع (Psi) و میزان تنش ۱۲۰۰۰ Psi، مقدار Sch برابر ۱۰۰۰ * (۴۸۰/۱۲۰۰۰) = ۴۰ می‌شود.

Pipe اندازه‌گیری بر اساس قطر داخلی است و Tube اندازه‌گیری بر اساس قطر خارجی است

مفهوم پارامتر NPS در لوله چیست؟

عبارت NPS که به معنی “سایز اسمی لوله” است، به‌عنوان استانداردی برای اندازه‌گیری و تعیین اتصالات لوله‌ها به کار می‌رود و مشخص می‌کند که هر رده لوله چه ضخامتی دارد. این پارامتر، اندازه‌های لوله را بر اساس قطر اسمی خارجی از ⅛ تا ۱۲ اینچ استاندارد سازی می‌کند، که به عنوان راهی برای تعیین مشخصات کلی لوله مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با این حال، NPS با قطر خارجی واقعی لوله، که ممکن است متفاوت باشد، فرق دارد؛ برای مثال، در لوله‌ای با NPS 5، قطر واقعی یا OD لوله می‌تواند ۵.۵ اینچ باشد.

• Tube چیست؟

تیوب یا Tube به مقاطع توخالی اطلاق می‌شود که به اشکال مختلفی مانند گرد، بیضی، مربع و مستطیل تولید می‌شوند. این مقاطع می‌توانند از مواد مختلفی مانند فولاد، مس، آلومینیوم و حتی پلاستیک ساخته شوند، بسته به نیاز و کاربرد خاص آن‌ها. تیوب‌ها به‌ویژه در تجهیزاتی که تحت فشار قرار دارند و نیاز به استحکام و یکپارچگی بالا دارند، مانند کوره‌های حرارتی یا موتورها، به کار می‌روند. هم‌چنین، آن‌ها برای انتقال مواد و سیالاتی که دارای سرعت جریان بالا، دما و فشار زیاد هستند، استفاده می‌شوند.

تیوب‌ها کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف دارند و به‌عنوان مبدل‌های حرارتی برای انتقال گرما و بخار نیز استفاده می‌شوند. در سیستم‌های بسته با فاصله انتقال کوتاه، تیوب‌ها برای انتقال مواد و گرما مؤثر هستند. علاوه بر کاربردهای صنعتی، تیوب‌ها در ساخت محصولات غیرصنعتی نیز نقش دارند؛ مانند دوچرخه، مبلمان منزل، محافظت از سیم و کابل‌ها و دستگاه‌های پزشکی.
برای ارزیابی عملکرد تیوب‌ها، قطر خارجی (OD) و ضخامت دیواره (WT) آن‌ها به‌عنوان شاخص‌های اصلی در نظر گرفته می‌شود که این شاخص‌ها تعیین‌کننده توانایی تحمل فشار و کاربردهای مختلف تیوب‌ها هستند. جنس، نوع درز و استاندارد ساخت نیز از دیگر عوامل تأثیرگذار در انتخاب تیوب‌ها محسوب می‌شوند.

۱۰ تفاوت اصلی پایپ و تیوب

تفاوت‌های لوله و تیوب در چیست

سخن پایانی در رابطه با تفاوت tube و pipe

در نهایت، شناخت دقیق تفاوت‌ها و ویژگی‌های لوله‌ها و تیوب‌ها به شما کمک می‌کند تا انتخاب بهتری در پروژه‌ها و کاربردهای خود داشته باشید. لوله‌ها برای انتقال سیالات و گازها با توجه به اندازه ‌دهانه و فشار طراحی شده‌اند، در حالی که تیوب‌ها برای کاربردهایی که نیاز به دقت ابعادی و استحکام بیشتری دارند، مناسب هستند. با توجه به نیازهای خاص پروژه و شرایط محیطی، انتخاب صحیح بین این دو نوع مقطع می‌تواند تأثیر زیادی بر عملکرد و طول عمر سیستم‌های صنعتی و مهندسی شما داشته باشد.