فلنج دنده‌ای چیست
فلنج دنده ای یا همان رزوه ای که یکی از انواع فلنج ها می باشد باعث اتصال شیرآلات و لوله ها در صنعت می شود.
کاربرد فلنج دنده ای (رزوه ای)
فلنج ها لوله ها،شیرآلات و دستگاه ها را به یکدیگر متصل می کند. فلنج به صورت قطعه دیسکی شکل بوده که همیشه به صورت جفت به کمک پیچ و مهره دو قعه را به یکدیگر متصل می سازد و به آسانی باز شده و برای فشار های کم و بالا مناسب می باشد.
سوالی که پیش می آید این است که آیا رزوه شدن کاملا از نشت جلوگیری میکند یاخیر؟ درواقع در صورت لزوم عملیات جوشکاری نیز پس از بستن رزوه لوله ها انجام میشود. اما یکی ویژگی های بارز این فلنج این است که دیگر نیازی به جوشکاری نیست. فلنج روکار برای لوله های دارای قطر۱ تا ۱-۲ مورد استفاده قرار میگیرد.
مزیت استفاده از فلنج دنده ای (رزوه ای)
مزیت این نوع فلنج این است که نیاز به جوشکاری ندارد و عموماً برای لوله هایی تا قطر ۱/۲-۱ اینچ ساخته می شود. (این نوع فلنج ها بصورت تبدیل نیز موجود است بطوریکه محل اتصال آن به لوله کمتر از اندازه اسمی فلنج است).
جنس فلنج دنده ای (رزوه ای)
آب بندی بین دو فلنج توسط گسکت که در بین آنها قرار داده می شود انجام می گیرد. جنس فلنج ها از فولاد و آلیاژهای آن و یا از چدن و سایر مواد ساخته می شود. روی فلنج، مطابق استاندارد، مشخصات فلنج بایستی حک گردد.این مشخصات شامل: نام تجاری تولید کننده ، سایز اسمی لوله ، مقدار فشار قابل تحمل ، شکل سطح فلنج، سوراخ ها، مواد تشکیل دهنده و کد مربوط به عملیات حرارتی صورت گرفته بروی آن ، قطر اسمی فلنج برابر قطر لوله ای است که فلنج به آن وصل می شود. فلنج ها بسته به نوع جنس متناسب با فشاری که تحمل می کنند به کلاس های مختلف مانند: ANSI B16.34 ، مطابق استاندارد ISO، بر اساس استاندارد API (6A-6B-6BX) تقسیم می شوند.
طبقه بندی فلنج ها بر اساس استاندارد
مطابق استاندارد ANSI B16.34 فلنج های فولادی و آلیاژهای آن به کلاس های ۱۵۰-۳۰۰-۴۰۰-۶۰۰-۹۰۰-۱۵۰۰-۲۵۰۰ تقسیم بندی می گردند.که این اعداد بیشینه ی فشار بر حسب PSI بوده است. البته فشار کارکرد حدود ۲.۴ برابر اعداد مذکور می باشد (در حداکثر دمای مجاز) مطابق استاندارد ISO فشار فلنج های فولادی و آلیاژهای آن با PN نشان داده می شود.(بر حسب BAR)
طبقه بندی فلنج ها بر اساس سطح بیرونی
بر اساس سطوح بیرونی، فلنج ها به فلنج :
- سطح ساده(Flat face)،
- فلنج با سطح برجسته (Raised face)
- فلنج نر و ماده
- صفحه دارای زبانه و شیاردار(Tongue & Groove face) ،
- با صفحه اتصال رینگی(Ring type joint facing)
تقسیم بندی می شوند.
طبقه بندی فلنج ها بر اساس نوع اتصال به لوله
- فلنج کور ( Blind flange )،
- فلنج گلودار جوشی ( Weling neck flange )،
- فلنج روکار ( Slip on flange )،
- فلنج لبه دار (lap joint flange )،
- فلنج با جوش محفظه ای ( Socket weld flange )،
- فلنج رزوه ای ( Screw flange )،
- فلنج مهارکننده ( Anchor flange )،
- فلنج اریفیس ( Orifice flange )،
تقسیم بندی می گردد.
فلنج ها همیشه به صورت جفت بوده و بوسیله پیچ و مهره به هم وصل می شوند.
گسکت چیست
گسکت در لغت نامه فارسی به معنای درزبند و لایی می باشد. در فرهنگ اصطلاحات فنی، گسکت بدین گونه تعریف شده است:
گسکت یک درزگیر (درزبند) مکانیکی می باشد که به گونه ای طراحی شده تا در فضای خالی بین دو شیء(اتصالات فلنجی) که تحت فشار هوا یا آب هستند قرارگرفته تا از نشتی جلوگیری بعمل آید و به اصطلاح آب بندی گردد. گسکت ها به‌طور معمول از برش موادی که بصورت ورق ها می باشند، تولید می شوند همچون گسکتهای مقوایی، لاستیکی، سیلیکونی، فلزی، نمدی، فایبرگلاس و یا پلیمرهای پلاستیکی، گسکت ها در موارد خاص شامل مواد آزبستی نیز می باشد.
جنس گسکت
- فلز
- غیر فلز
تقسیم بندی گسکت ها بر اساس جنس آن ها
- Metallic (فلزی)
- Semi Metallic (نیمه فلزی)
- Non Metallic (غیر فلزی)
انواع مختلف گسکت ها با ساختار فلزی و غیر فلزی
- گسکت مارپیچی یا اسپیرال وند Spiral wound Gasket
- گسکت رینگی Ring joint Gaske
- گسکت با پوشش فلزی Metal Jacketed Gasket
- گسکت های مارپیچی (Spiral wound gasket)
این نوع گسکت دارای یک لایه از جنس فولاد ضدزنگ و یک لایه پرکننده از جنس آزبست یا تفلون و یا گرافیت می باشد که با مقطع V شکل و بصورت فشرده دور هم پیچیده شده است. (مقطع V شکل باعث می شود این گسکت ها فشار بیشتری تحمل کنند) ضخامت این نوع گسکت برای تمام اندازهها و کلاسها یکسان می باشد. این گسکت ها از ترکیب یک فلز شکل داده شده سیمی و مواد نرم پرکننده تشکیل گردیده اند. شکل این گسکت ها هنگامی که در بین دو فلنج فشرده می گردند تاثیر زیادی در آببندی دارد. این نوع لایی ها ممکن است دارای رینگ داخلی و یا رینگ خارجی باشند که رینگ داخلی میزان خوردگی فلنج را کاهش داده و از اجزای آببندی محافظت میکند و رینگ خارجی برای صحیح نصب کردن لایی کاربرد دارد. معمولاً جنس این رینگ ها فولادی و ضخامت آنها حداکثر ۳.۵mm می باشد. ارتجاعی بودن و مقاومت گسکت های مارپیچی عواملی هستند که این گسکت را بعنوان یک گزینه مناسب برای استفاده در کاربردهای متنوع متمایز ساخته است.
این نوع لایی در فلنج های ساده و فلنج های با سطح برجسته و فلنج های زبانه و شیاردار استفاده می شود. در بسیاری از مکان های صنعتی همانند پالایشگاه ها ،انواع سایت های فرآیندهای شیمیایی ،نیروگاه ها و همچنین صنایع هوایی استفاده از این نوع گسکت ها فراوان می باشد. گسکت های مارپیچی از سایز ۲/۱ اینچ تا ۶۰ اینچ در دسترس می باشد.