انواع استانداردهای تیرآهن
تیرآهن از مهمترین نوع پروفیل های ساختمان به شمار می رود و کاربردهای بسیار بالایی دارد. تیراهنها (یا تیرآهنها) یکی از اجزای اصلی در ساخت و ساز ساختمانها و سازههای مختلف هستند که در طراحی و تحلیل سازهها کاربرد دارند. این مقاطع فولادی در دو شکل I یا H موجود هستند و در انواع مختلف و به تناسب استانداردهای مختلف جهانی و داخلی تولید میشوند در اینجا به بررسی انواع استانداردهای تیراهن در سطح جهانی و ایران میپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.
استاندارهای جهانی تیرآهن:
در این بخش با انواع استاندارهای بین المللی تولید تیرآهن آشنا میشویم:
-
۱. استاندارد DIN 1025
- استاندارد DIN 1025 از استانداردهای معتبر آلمان است که برای تولید تیرآهنهای فولادی به کار میرود. این استاندارد برای مقاطع فولادی مانند تیرآهنهای I شکل، H شکل و U شکل کاربرد دارد. در این استاندارد، مشخصات ابعاد، وزن، طول و خواص مکانیکی تیراهنها مشخص شده است. به عنوان مثال، در این استاندارد تیراهنها در انواع مختلفی مانند “IPE”، “IPN” و “HE” معرفی میشوند.
-
۲. استاندارد ASTM A36
- استاندارد ASTM A36 یکی از معروفترین استانداردهای ایالات متحده است که برای تولید مقاطع فولادی از جمله تیرآهنها استفاده میشود. این استاندارد، شامل مشخصات مکانیکی، ترکیبات شیمیایی و خواص فیزیکی فولادهای ساختمانی میباشد. تیرآهنهایی که طبق استاندارد ASTM A36 تولید میشوند معمولاً برای استفاده در ساختمانها و پلها به کار میروند.
-
۳. استاندارد Eurocode 3 (EN 1993)
- Eurocode 3 یک استاندارد اروپایی است که برای طراحی سازههای فولادی، از جمله تیرآهنها، به کار میرود. این استاندارد شامل قوانین و دستورالعملهایی برای طراحی و محاسبات مقاطع فولادی است و برای اطمینان از ایمنی و عملکرد سازهها به کار میرود.
-
۴. استاندارد JIS (ژاپن)
- استاندارد JIS (Japanese Industrial Standards) نیز در ژاپن برای تولید مقاطع فولادی استفاده میشود و شامل دستورالعملهای خاص برای تولید تیرآهنهایی با کیفیت بالا است. این استانداردها معمولا در پروژههای بزرگ و مقاوم در برابر زلزله کاربرد دارند.
استاندارهای ملی تیرآهن در ایران:
در این بخش به بررسی انواع استانداردهای تیرآهن در سطح ملی میپردازیم:
-
۱. استاندارد ISIRI 3132
- استاندارد ISIRI 3132، یک استاندارد ملی است که برای تولید و استفاده از مقاطع فولادی از جمله تیرآهنها در ایران تنظیم شده است. این استاندارد شامل مشخصات فنی، ابعادی، وزن و خواص مکانیکی مختلف تیرآهنها میباشد. در این استاندارد، مقاطع مختلفی مانند تیرآهنهای IPE (تیرآهن با مقطع I) و INP (تیرآهن با مقطع C شکل) معرفی میشوند.
-
۲.استاندارد ISIRI 3133
- ISIRI 3133 برای تولید تیرآهنهای دروازهای و دیگر مقاطع فولادی ساختمانی کاربرد دارد. این استاندارد مشابه با استاندارد ISIRI 3132 است، اما ویژگیها و نیازهای خاص دیگری برای تولید تیرآهنهای مقاوم و با مشخصات ویژه را شامل میشود.
-
۳.استاندارد ISIRI 3177
- استاندارد ISIRI 3177 مخصوص تولید تیرآهنهای با مقطع H است. این مقاطع در سازههای صنعتی و پروژههای خاص کاربرد دارند. این استاندارد به مشخصات فنی، ابعادی و خواص مکانیکی تیرآهنهای H شکل پرداخته و دستورالعملهای دقیق برای تولید آنها ارائه میدهد.
-
۴. استاندارد ISIRI 3135
- این استاندارد برای مشخصات فولاد ساختمانی استفاده میشود و بر اساس نوع و استفاده از فولاد، این استانداردها شامل اطلاعات دقیقی از ترکیبات شیمیایی و خواص مکانیکی فولاد میباشد.
انواع تیراهن بر اساس شکل و کاربرد
- IPE (European I-beam): یکی از رایجترین انواع تیراهن است که در استانداردهای اروپایی استفاده میشود. این تیراهنها برای بارهای متوسط تا سنگین در سازهها کاربرد دارند.
- HEA, HEB, HEM: این مقاطع تیرآهن به شکل H هستند و معمولاً برای بارهای سنگین استفاده میشوند. تفاوت آنها در ابعاد و وزن است. به طور مثال، تیرآهنهای HEB دارای وزن بیشتری نسبت به HEA هستند.
- IPN (I-beam): این تیراهنها در استانداردهای مختلف تولید میشوند و در کاربردهای معمولی و ساختمانها به کار میروند. مشخصات این نوع بهطور عمده در استاندارد DIN 1025 ذکر شده است.
- T-sections: این مقاطع به شکل T هستند و معمولاً در سازههای خاص و برای بارهای خمشی کمتر استفاده میشوند.
تفاوت استانداردهای ملی و جهانی تیرآهن در چیست؟
استانداردهای ملی و جهانی تیرآهن از نظر نوع، مشخصات، و الزامات فنی تفاوتهایی دارند. استانداردهای ملی مانند ISIRI در ایران بر اساس نیازهای داخلی تدوین میشوند و معمولاً تمرکز بیشتری بر تأمین نیازهای محلی دارند. این استانداردها ممکن است در مواردی نظیر شکل و مشخصات تیرآهن، ترکیب شیمیایی، و آزمونهای کیفی سادهتر عمل کنند، چرا که به محدودیتهای منابع و فناوریهای داخلی توجه دارند. بهعنوان مثال، در ایران تیرآهن IPE بر اساس استاندارد اروپایی تولید میشود، اما همچنان در قالب استاندارد ملی عرضه میگردد.
در مقابل، استانداردهای جهانی مانند ASTM، DIN و EN جزئیات بیشتری ارائه میدهند و آزمونهای کیفی سختگیرانهتری شامل ویژگیهای مکانیکی، شیمیایی و تحمل تلورانسها دارند. این استانداردها فناوریهای پیشرفتهتر و مقررات زیستمحیطی و ایمنی بالاتری را نیز شامل میشوند. محصولات تولید شده بر اساس استانداردهای جهانی برای استفاده در پروژههای بینالمللی مناسبترند و قابلیت صادرات دارند، در حالی که استانداردهای ملی عمدتاً برای مصرف داخلی طراحی شدهاند و ممکن است در بازارهای جهانی پذیرفته نشوند.
سخن پایانی در رابطه با استانداردهای تیرآهن
استانداردهای مختلف تیراهن به تولیدکنندگان و مهندسان کمک میکنند تا محصولاتی با کیفیت و مطمئن تولید و استفاده کنند. در ایران، استانداردهای ISIRI 3132 و ISIRI 3133 بیشترین کاربرد را دارند، در حالی که در سطح جهانی استانداردهایی مانند DIN 1025 و ASTM A36 رایج هستند. انتخاب نوع استاندارد بستگی به محل استفاده، شرایط محیطی و نوع بارگذاری دارد.