ورق‌های آلیاژی فولادی و غیر فولادی کدامند؟
آلیاژ (هم‌جوشه) به مخلوط یا محلول جامد فلزی گفته می‌شود که در ترکیب آن یک فلز اصلی به‌عنوان فلز پایه به همراه چند عنصر فلزی یا غیر فلزی وجود دارد. ترکیب فلزها و عناصر آلیاژهای مختلفی را به وجود می‌آورد که هر کدام از آن‌ها از خواص متفاوتی برخوردار هستند. هدف از ساخت آلیاژ بهبود خواصی همچون سختی، استحکام، چقرمگی و انعطاف‌پذیری در فلزات است.
در حال حاضر انواع مختلفی از ورق‌های آلیاژی وجود دارند که در حالت کلی به دو دسته آلیاژ فولادی و غیر فولادی تقسیم می‌شوند. در صورتی که به دنبال توضیحات بیشتر در رابطه با ورق‌های آلیاژی فولادی و ورق‌های آلیاژی غیر فولادی هستید تا انتها همراه ما باشید. در این نوشته علاوه بر معرفی این ورق‌ها به بررسی کاربرد آن‌ها نیز خواهیم پرداخت.
طبقه‌بندی ورق‌های آلیاژی فولادی و غیر فولادی
یکی از تقسیم‌بندی‌های رایج برای ورق‌های آلیاژی بر طبق فلز پایه است. بر طبق این روش ورق‌ها را به دو دسته آهنی و غیر آهنی تقسیم می‌کنند. آلیاژهایی که فلز پایه آن‌ها آهن است جزو دسته آلیاژهای فولادی و آن‌هایی که فلز پایه‌شان چیزی غیر از آهن است در دسته آلیاژهای غیر فولادی قرار می‌گیرند.
هر کدام از این آلیاژها انواع مختلفی دارند که در ادامه به توضیح آن‌ها خواهیم پرداخت.
مقاله پیشنهادی جهت مطالعه : ورق آلیاژی چیست؟
ورق‌های آلیاژی فولادی کدامند؟
ورق‌های آلیاژی جزو محصولات بسیار پرکاربرد در صنایع هستند و از آن‌ها برای ساخت قطعات، تجهیزات و ماشین‌آلات استفاده می‌کنند. این ورق بر اساس کاربرد به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- CK44: این ورق از ترکیب عناصری همچون سیلیسیم و منگنز تولید شده و از ویژگی‌های آن می‌توان به استحکام و سختی بالا و مقاومت در محیط‌های خورنده اشاره کرد. ساخت میل‌لنگ‌های صنعتی، شافت‌های تراشکاری و محور پمپ‌ها از جمله کاربردهای ورق آلیاژی فولادی CK45 هستند.
- ورق آلیاژی St52: در ترکیب این ورق درصد پایینی از عنصر کربن به همراه منگنز و سیلیسیم وجود دارد. از مهمترین ویژگی‌های آن می‌توان به قابلیت جوشکاری و سختی بالا اشاره کرد. ورق ST52 در ساخت ریل، اسکلت پل، قطعات صنعتی و بدنه جرثقیل به کار برده می‌شود.
- ورق آلیاژی A516: در ساختار ورق A516 عناصر منگنز، کروم و مولیبدن به کار رفته و ویژگی‌هایی همچون سختی بالا و توانایی تحمل فشار را دارد. از مهمترین کاربردهای این ورق می‌توان به ساخت مخازن تحت فشار و اتصالات آن اشاره کرد.
- ورق آلیاژی فولادی A283: این ورق قابلیت جوشکاری و انعطاف‌پذیری بسیار بالایی دارد. از مهمترین کاربردهای آن می‌توان به ساخت لوله‌ها، سیم پیچ‌ها، مخازن تحت فشار پایین و دیگ‌های بخار اشاره کرد.
- ورق استیل: ورق‌های استیل جزو محصولات پرکاربرد در صنایع هستند که در سری‌های مختلفی از جمله ۲۰۰، ۳۰۰، ۴۰۰ و ۵۰۰ تولید می‌شوند. خود این سری‌ها نیز دارای گریدهای مختلفی هستند. پوشش بدنه و سقف آسانسور، ساخت تانکر، ساخت بدنه خودرو، ساخت لوازم الکتریکی و ساخت هواپیما از جمله کاربردهای ورق آلیاژی استیل هستند.
ورق آلیاژی فولادی بر اساس درصد عناصر
ورق‌های آلیاژی فولادی از ترکیب ۰.۰۲ الی ۲ درصد کربن و عناصر دیگری همچون کروم، نیکل، تنگستن و منگنز تولید می‌شوند. این ورق‌ها از لحاظ درصد عناصر به سه دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
-
- فولاد کم‌آلیاژ: در ساختار این فولاد درصد کمی از عناصر وجود دارد و به همین دلیل به آن فولاد کم‌آلیاژ می‌گویند. این آلیاژ انعطاف‌پذیر بوده و ضعیف‌تر از فولاد پرآلیاژ است. فولاد کم آلیاژ در کاربردهای مختلفی به کار می‌رود که از جمله آن‌ها می‌توان به تولید تیرآهن، لوله، ساخت بدنه کشتی و قطعات خودرو اشاره کرد.
- فولاد پرآلیاژ: در این نوع فولاد حدود ۱۰ درصد از ساختار ورق را عناصر تشکیل می‌دهند. این نوع فولاد سختی بسیار بالایی دارد و در مقابل خوردگی و فرسودگی بسیار مقاوم است. ساخت بدنه خودرو و تولید تجهیزات پردازش شیمیایی از جمله کاربردهای آن به شمار می‌روند.
- فولاد ابزار: این نوع فولاد حاوی درصد متوسطی از عناصر است و برای ساخت ابزارها بهترین گزینه حساب می‌شود. در ساختار فولاد ابزار نسبت بالایی از کربن به همراه عناصری همچون تنگستن، کروم و منگنز به کار رفته است. این فولاد سخت و بادوام بوده و برای ساخت ابزارها حفاری و ابزارهای برش نیز از آن استفاده می‌کنند.
ورق‌های آلیاژی فولادی بر اساس میزان کربن
یکی دیگر از دسته‌بندی‌های ورق آلیاژی فولادی بر اساس میزان کربن است که به دسته‌های زیر تقسیم می‌شود:
-
- فولاد کم کربن یا فولاد ملایم: در صورتی که میزان کربن در ساختار ورق تا حداکثر ۰.۳۰ درصد باشد به آن فولاد کم کربن یا ملایم می‌گویند. از مهمترین ویژگی‌های این ورق می‌توان به استحکام بالا، جوش‌پذیری مناسب و خاصیت ارتجاعی اشاره کرد. همچنین از مقاومت خوبی در برابر وزن، پیچش و خمش برخوردار است. دقت داشته باشید در ساختار این ورق عناصر منگنز و سیلیسیم بیشتری وجود دارد؛ همین مساله باعث بهبود برخی خواص آن شده است. ورق سیاه ST52 جزو فولادهای کم کربن حساب می‌شود.
- فولاد با کربن متوسط: اگر میزان کربن در ساختار ورق بین ۰.۳۱ الی ۰.۶۰ باشد به آن فولاد کربن متوسط می‌گویند. ورق CK45 در این دسته قرار می‌گیرد و از ویژگی‌های آن می‌تون به مقاومت بالا و قابلیت کششی مناسب اشاره کرد. انواع میلگرد، شمش‌های فولادی، ورق‌ها و لوله از فولادهای کم کربن ساخته می‌شوند.
- فولاد پرکربن: در ساختار این ورق بین ۰.۶۱ الی ۱.۵ درصد کربن وجود دارد. از مهمترین ویژگی‌های ورق فولادی پر کربن می‌توان به مقاومت و استحکام بالا و مقاومت در برابر سایش اشاره کرد.
- فولاد با کربن بسیار بالا: در صورتی که کربن به کار رفته در ورق آلیاژی فولادی بین ۱.۵۱ الی ۲ درصد باشد به آن فولاد با کربن فوق‌العاده بالا می‌گویند.
دقت داشته باشید اگر درصد کربن از ۲ الی ۶ درصد باشد به آن چدن می‌گویند. چدن‌ها قابلیت تبدیل به ورق را ندارند و از آن‌ها برای ساخت اتصالات لوله، ابزارها و ظروف آشپزی استفاده می‌کنند.
کاربرد ورق‌های آلیاژی فولادی
هر یک از ورق‌های آلیاژی فولادی با توجه به عناصری که در ساختار آن‌ها به کار رفته کاربرد متفاوتی دارند؛ اما در حالت کلی می‌توان کاربرد این ورق‌ها را در موارد زیر خلاصه کرد:
-
- استفاده در پروژه‌های عمرانی
- ساخت پل
- ساخت بدنه و قطعات هواپیما و خودرو
- ساخت تجهیزات پالایشگاه‌ها و صنایع نفت و گاز
- استفاده در صنایع دریایی و کشتی‌سازی
- تولید محصولات ساختمانی مثل آهن، ناودانی، توری و نبشی
- ساخت لوله فولادی
“امروزه ۹۰ درصد از فلزات به صورت آلیاژ مورد استفاده صنایع قرار می‌گیرند. با استفاده از ورق آلیاژی رسانایی الکتریکی، شکل‌پذیری و انعطاف محصولات کمتر از حالت خالص فلزات خواهد بود، اما در عوض نقطه ذوب آن‌ها کاهش می‌یابد. به همین دلیل استفاده از ورق آلیاژی منجر به صرفه‌جویی در منابع نیز خواهد شد. ورق آلیاژی قابل بازیافت بوده و برای محیط زیست نیز خطری ندارند. همین ویژگی‌های مطلوب باعث کاربرد فراگیر این محصولات در اکثر صنایع شده است.”
منبع: آهن آنلاین
ورق‌های آلیاژهای غیر فولادی کدامند؟
همانطور که اشاره کردیم به ورق‌هایی که فلز پایه آن‌ها چیزی به غیر از آهن است آلیاژهای غیر فولادی می‌گویند. این ورق‌ها انواع مختلفی دارند که عبارتند از:
- ورق آلیاژی برنج: این ورق از ترکیب سرب، قلع، آلومینیوم، مس و منگنز تولید می‌شود. ورق برنج مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی دارد و از آن برای ساخت مهمات جنگی، دکوراسیون، ساخت قفل، تولید چرخ‌دنده و لوله کشی استفاده می‌کنند.
- ورق آلیاژی برنز: برای ساخت این محصول از ترکیب مس با فسفر یا مس با قلع استفاده می‌کنند. معمولا ورق برنز در صنایع الکترونیک کاربرد دارد.
- ورق آلیاژی غیر فولادی آمالگام: ورق آمالگام از ترکیب جیوه با فلزاتی همچون تنگستن، پلاتین، مس و پالادیوم تولید می‌شود. مهمترین کاربرد این آلیاژ در دندان‌پزشکی برای پر کردن دندان‌ها است.
- ورق پیوتر: یکی دیگر از ورق‌های آلیاژی غیر فولادی ورق پیوتر است که از آن برای تولید لوازم تزئینی و لوازم خانگی استفاده می‌کنند. از مهمترین ویژگی‌های این ورق می‌توان به چکش‌خواری، انعطاف‌پذیری و سهولت در فرایند تزیینات اشاره کرد.
- ورق قلع اندود: زمانی که سطح ورق‌ها را با فلز قلع می‌پوشانند به آن ورق قلع اندود می‌گویند. این لایه از ورق در برابر خوردگی و عوامل محیطی محافظت می‌کند. از مهمترین کاربردهای آن می‌توان به بسته‌بندی مواد غذایی، خودروسازی و نرده‌سازی اشاره کرد.
- ورق طلا: این محصول در دو نوع تولید می‌شود که یک نوع آن طلای خالص است؛ اما نوع دیگر فقط به طلا شباهت دارد.
ورق‌های آلیاژی غیر آهنی بر پایه مس
علاوه بر ورق‌هایی که در بالا معرفی کردیم ورق‌های دیگری هم وجود دارند که بر پایه مس هستند. از جمله این ورق‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
- ورق آلیاژی مس – قلع و فسفر (با نام ورق فسفر برنز نیز شناخته می‌شود.)
- مس – آهن – قلع و روی
- فولاد زنگ نزن روکش شده با مس
- ورق مس – روی – آهن و کبالت
- فولاد آلیاژی روکش شده با مس
- برنز روکش شده با مس
کاربرد ورق‌های آلیاژی غیر فولادی
ورق‌های آلیاژی غیر فولادی مثل برنز، برنج، طلا و پیوتر در کاربردهای مختلفی استفاده می‌شوند که برخی از آن‌ها عبارتند از:
-
- ساخت وسایل تزیینی
- تولید وسایل برقی
- ساخت لوله
- تولید سیم و کابل
- فشنگ سازی
- تولید قطعات خودرو
- تولید اتصالات لوله
جمع‌بندی تفاوت ورق آلیاژی فولادی و غیر فولادی
در این نوشته سعی کردیم پاسخ کاملی به اینکه ورق‌های آلیاژی فولادی و غیر فولادی کدامند ارائه دهیم؛ امیدواریم مطالب ارائه شده مفید باشد. همانطور که متوجه شدید انواع مختلفی از ورق‌های آلیاژی در بازار وجود دارد که هر کدام دارای کاربرد مخصوص به خود هستند؛ به همین دلیل توصیه می‌کنیم قبل از ثبت سفارش با کارشناسان آهن یک تماس بگیرید تا شما را در این خصوص راهنمایی کنند.
مجموعه آهن یک با داشتن بیش از ۱۰ سال سابقه فعالیت در بازار آهن آلات انواع محصولات فولادی از جمله ورق، تیرآهن، لوله مانیسمان و اتصالات را با مناسب‌ترین قیمت و بالاترین کیفیت در اختیار مشتریان قرار می‌دهد. همه مراحل خرید در این مجموعه کاملا آنلاین بوده و کالای خریداری شده به آدرس اعلامی در سراسر کشور ارسال می‌شود.